Terror hitlerowski na Śląsku Opolskim

Działalność konspiracyjna na terenie Śląska odbywała się w trudnych warunkach i miała nieco inny charakter niż w Generalnym Gubernatorstwie. Hitlerowski aparat represji zbierał informacje o Polakach i polskich organizacjach na długo przed wybuchem wojny. Służba Bezpieczeństwa (Sicherheitdienst) i podległe jej instytucje jak policja państwowa (Gestapo) i policja kryminalna (Kripo) dysponowały w terenie dużą liczbą konfidentów, którzy funkcjonowali w różnych środowiskach i przekazywali informacje o wszelkich podejrzanych działaniach. W połączeniu z wieloletnią inwigilacją polskich środowisk skutkowało to trudnymi warunkami działalności konspiracyjnej. Jeszcze przed wojną Polacy byli obiektem terroru ale po jej wybuchu represje nasiliły się jeszcze bardziej. Zlikwidowano wszystkie polskie organizacje, a ich działacze byli mordowani, więzieni, wysiedlani lub zsyłani do obozów koncentracyjnych. Pomimo tego polska ludność nie złożyła broni. .

Niemcy po zajęciu reszty Śląska w 1939 roku zintensyfikowali swoje działania germanizacyjne. Dużo uwagi poświęcali oni wyrugowaniu języka polskiego. Zlikwidowano polskie nabożeństwa, zastępowano polskie modlitewniki niemieckimi i próbowano zakazać nawet spowiedzi w języku polskim. Publiczne posługiwanie się polszczyzną mogło narażać na poważne konsekwencje, z wysłaniem do obozu koncentracyjnego włącznie. Wbrew zakazom, język polski był publicznie używany, co potwierdzają liczne raporty niemieckich urzędników. Używanie go było manifestacją nieugiętej postawy i wyrazem oporu wobec III Rzeszy. Warto wspomnieć, że Niemcy za Polaków uważali także używających wasserpolnisch czyli gwary śląskiej języka polskiego..

Ważnym elementem walki z III Rzeszą na terenie Śląska było podtrzymywanie na duchu miejscowej ludności polskiej, robotników przymusowych i jeńców wojennych. Służyło do tego m.in. informowanie o przebiegu działań zbrojnych. Sytuacja wojenna III Rzeszy często była swego rodzaju barometrem nastrojów zarówno ludności polskiej jak i niemieckiej. Niemieckie porażki cieszyły Polaków, a zwycięstwa III Rzeszy ich przygnębiały, odwrotnie reagowali na to miejscowi Niemcy. Kolportowano podziemną prasę i ulotki, słuchano zagranicznych radiostacji. Wymiar psychologiczny tych działań miał istotne znaczenie: robotnicy pracowali mniej wydajnie i dokonywali sabotaży, często także uciekali. Żołnierze ze Śląska dezerterowali z Wehrmachtu. Niemiecka ludność bała się zemsty ze strony Polaków, szczególnie gdy Armia Czerwona zaczęła zbliżać się do ówczesnych granic III Rzeszy. .

Nazistowskie wysiłki mające na celu sterroryzowanie oraz zgermanizowanie polskiej ludności na Śląsku Opolskim zakończyły się fiaskiem. Polacy choć ciężko doświadczani, ostatecznie nie poddali się i przetrwali – wbrew niemieckiej przemocy i bestialstwu.

Most Adolfa Hitlera w Opolu, 1933 r.
Most Adolfa Hitlera w Opolu, 1933 r.